Wspomnienie ciepla domu rodzinnego jest mi odlegle, jak dawny sen. Jako male dziecko opuscilem rodzinne strony nieswieskiej ziemi. Utrata rodziców w archangielskich sniegach zniweczyla mozliwosc budowy chocby namiastki rodzinnego szczescia. Wlasna tozsamosc, wspomnienia z ziemi najdrozszej, ojców moich odbudowuje przez cale moje zycie.

O bezposrednich przodkach jestem w stanie przekazac jedynie informacje które zebralem dzieki odnajdywanym dawnym sasiadom, kuzynom, znajomym oraz dokumentom i w zwiazku z tym, te informacje nie zawsze sa pelne.

Te najwczesniejsze wspomnienia dotycza mojego dziadka : — Wincenty Rymaszewski byl patriota i czlowiekiem marzacym o niepodleglej Polsce. Urodzil sie w roku 1868. Byl dzierzawca (rzadca) majatku Grzybowszczyzna w powiecie Nieswiez którym zarzadzal w imieniu ostatniej wlascicielki leczacej sie wówczas w Warszawskim Szpitalu Dzieciatka Jezus na ulicy Oczki. Na wojne polsko-bolszewicka w latach 1919-20 stawil sie z dwoma synami : Franciszkiem i Janem. Pozostawiajac w domu najmlodszego, dziewiecioletniego Waclawa.

"Legionisci" w komplecie wrócili z wojny a dziadek (Wincenty) odznaczony zostal Krzyzem Walecznych. Otrzymal takze ziemie z podzialu ziem Radziwilowskich - 13 h gruntów ornych w okolicy zarzadzanej Grzybowszczyzny - Soltanowszczyzne - (dok. potwierdzajacy - zal nr 1). Synowie - Franciszek i Jan otrzymali po wojnie koncesje na prowadzenie sklepu z bronia w Nieswiezu oraz dostawe serów dla wojska. Dzieki zakupionym przez dziadka pastwiskom Pieriewoloka w okolicach Baranowicz, Rymaszewscy hodowali bydlo mleczne na potrzeby produkowanych serów.

Na otrzymanej ziemi, Soltanowszczyznie, dziadek zbudowal nowy dom drewniany i budynki murowane, kryte dachówka i majatek przekazal najmlodszemu synowi Waclawowi - mojemu ojcu (1910 - 1943). Tato ozenil sie z Janina Modzolewska (1912-1942?) i wraz z nia gospodarzyl na podarowanej ziemi.

Tymczasem w roku 1935 po smierci wlascicielki Grzybowszczyzny, jej majatek zgodnie z zapisem testamentowym stal sie wlasnoscia zgromadzenia sióstr zakonnych prowadzacych w/w szpital. Dziadek przeprowadzil sie do mojego ojca, gdzie sluzyl doswiadczeniem w prowadzeniu gospodarstwa a takze "dyscyplinowal mlodego gospodarza". Z ustnych przekazów ludzi znajacych dziadka, jawi sie on jako osoba pracowita, o mocnym charakterze, autorytecie i bardzo patriotycznym nastawieniu, kultywujaca tradycje legionowe. Moje urodzenie (1935-37?) mial komentowac - "mam kadeta". Przed wojna na swiat w rodzinie przyszly ponadto moje dwie mlodsze siostry Tereska i Ela.   Dziadek zmarl 10 maja 1938 roku.

Tradycje niepodleglosciowe, narodowe, które byly zawsze duma Rymaszewskich, staly sie przyczyna dla której cala nasza rodzina zostala wywieziona na Syberie w pierwszym transporcie 10 lutego 1940 roku. Najwczesniejsze moje wspomnienia wiaza sie z ta wlasnie lutowa noca. Okolo godz. 2.giej w nocy kolatanie do drzwi domu rozbudzilo rodzine. Uzbrojeni czerwonoarmisci weszli do domu, inni przeszukiwali zabudowania gospodarcze. Ojca trzymali pod straza, matka natomiast dostala czas na przygotowanie rodziny do wywózki. Pamietam "czubate nakrycia glów" bolszewików i uczucie dzieciecego strachu. Mama miala problemy z uspokojeniem trójki maluchów, nie moglo byc wiec mowy o przygotowaniu do wywózki ... lecz nawet w innych okolicznosciach czy ktokolwiek bylby w stanie przygotowac sie na to co czekalo Sybiraków?

Przed switem podstawiono sanie na które zaladowano spakowane rzeczy i cala rodzine, a nastepnie przewieziono nas na oddalona o ok. 16 km stacje kolejowa Lan. Na dworcu dolaczylismy do innych polskich rodzin które podobnie jak nas, noca zabrano z rodzinnych majatków. Wszystkich "ladowano" do wagonów towarowych. Calosc odbywalo sie przy utrzymujacych sie bardzo silnych mrozach. Pociag zostal odstawiony na bocznice i tam pilnowany przez czerwonoarmistów pozostal przez ok. 2 tygodnie. Wielu, przez zimno i choroby, nie przezylo nawet tego pierwszego etapu wywózki. Wielu tych którzy przezyli mialo pózniej tego ... zalowac.

Postój na Lanskiej bocznicy spedzilismy "zakopani" w domowych kozuchach które - jak sadze - ocalily nam wówczas zycie. Przyjaciele, nie dotkniete represjami rodziny przywozili nam zywnosc i gesi smalec na odmrozenia. W mojej dzieciecej pamieci utrwalil sie obraz wnetrza wagonu towarowego z malym piecykiem w srodku.
Pociag ruszyl i zaczela sie dluga, dla wielu ostatnia, podróz zycia. Na krótkich postojach uzupelniane bylo drzewo do piecyka, usuwane zamarzniete zwloki umarlych. Zolnierze strzegli "ladunku" dbajac, by nikt zywy nie wydostal sie z transportu. Podróz trwala wiele dni. U celu czekaly na nas sanie na które z trudem sie zapakowalismy. Przed nami byla jeszcze ok. 100-u kilometrowa podróz w glab tajgi. Na miejscu zastalismy obóz z drewnianymi barakami zbudowanymi z bali uszczelnionych mchem. Lagier stanowil nadzorowany przez uzbrojonych czerwonoarmistów zespól ogrodzonych drutem kolczastym baraków ustawionych na planie prostokata z brama. Miejsce to nazywane bylo "Lesopunkt Krywoje"w rejonie szenkurskim województwa archangielskiego. Wszyscy mezczyzni wykorzystywani byli do pracy przy wyrebie tajgi. Jak nieludzkie byly tam warunki zycia swiadczy fakt, ze aby nasza trójke (dzieci) utrzymac przy zyciu z wycienczenia i glodu umarli oboje nasi rodzice - matka w roku 1942, a ojciec po wypadku w tajdze w 1943.

PAINTING OF THE FAMILY TREE

ODOWÓD OJCÓW MOICH
The following text in Polish was presented by Waclaw Rymaszewski, an "elder" at the First Family Gathering in Kolobrzeg 1998.

1. Herb "POBÓG"
FAMILY COAT OF ARMS

"Podkowa barkiem do góry stojaca w polu blekitnym; srebrna albo polerowana, zelazna. Na grzbiecie jej krzyz zlocisty, nad helmem chart do pól, jak gdyby wyskakujacy z korony na prawa reke w obrozy ze smycza."

Tak opisuje go Paprocki w „Gniezdzie Cnoty" fol. 201 i 1175 - Pobóg. Kromer zowie go - Poboze. Herbu tego uzywa miedzy innymi i ród Rymaszewskich, pochodzacy od Zaglobczyków.

Paprocki powiada, ze Zaglobczyk (wedlug Rózyckiego w Przedmowie Zalobnej mial to byc synowiec pierwszego Zaglobczyka), majac sobie za hanbe odmiane starozytnego herbu nakazana wlozona od wszystkiego pokrewienstwa stryja swego za pewny exces.

Zeby byl te nieslawe z siebie i potomstwa swego zwalil, staral sie jaka znaczna przysluga to naprawic. Wiec do cudzych krajów i postronnych wyjechawszy, i tam przez jakis czas dobrze zaleciwszy, otrzymal od owych panów list przyczynny do Papierza, którym zachwalony latwo wymógl, ze mu herb tam odmieniono, to jest wyrzuciwszy szable, krzyz na wierzchu podniesiony, a nad helmem chart dodany. Z listami potem papieskimi do Boleslawa Chrobrego, do Polski wrócil. Król pochwaliwszy i potwierdziwszy te odmiane, herb sam Pobóz - od poboznosci jego nazwal.

Sa jednak niektórzy, co twierdza, ze chart z tej okazji wszedl na helm herbu: Gdy ten pierwszy Pobozanin, wielce sie w cudzych krajach cnota swoja przymiliwszy, pojal w malzenstwo znacznego Domu Dame, która sie chartem pieczetowala, na której to kolligacji pamiatke charta tego na herb wyniósl: jakoz wiele domów bardzo jest we Francji, Wloszech, Niemczech, Brytanii, które sie jednym albo kilkoma chartami z obroza pieczetuja. (Herbiarz Polski Kaspra Niesieckiego S.J. wydany przez J.N.Bobrowicza, t. VII - 1841).

2. Troche o historii rodu.
(Na podstawie przekazów ustnych, zapisków i ocalalych dokumentów, opracowalem.)

Zawolanie tego herbu i rodu brzmi: „Tendit ad astra viribus". Nazwisko Rymaszewski wywodzi sie od miejscowosci Ryma, polozonej kolo Kopyli. Miejscowosc puszczanska Ryma nadana byla ostatniemu z Zaglobczyków przez króla Zygmunta II, ostatniego z Jagiellonów. Nazwisko zatwierdzone przez Zygmunta III Waze w roku 1610.

„Tendit ad astra viribus" - co znaczy - „Siegaj do gwiazd wlasnymi silami", bylo dewiza herbu i rodu. Czy na przestrzeni wieków, ród - moi przodkowie zawsze zyli zgodnie z ta dewiza? To co pozostalo z przekazów ustnych i dokumentów, i co mozna czytac z ocalalych listów i zapisów ( z których niektóre ponizej przytocze w calosci) moze utwierdzic w przekonaniu, ze tak.

Przez caly okres panowania Piastów, a potem Jagiellonów przodkowie byli najpierw ksiazecymi, a potem królewskimi druzynikami. Na starosc osiadali na królewszczyznach sposobiac synów i wnuków do rycerskiego rzemiosla. Z poczatkiem 1546 roku, król Zygmunt August obdarowal ostatniego z rodu Zaglobczyków mala posiadloscia puszczanska Ryma kolo Kopyli. Obecnie na Bialorusi (ówczesnej czesci Rzeczypospolitej). Wiesc niesie iz byl on bohaterskim wojakiem, przepieknie gral na lutni i zawsze towarzyszyl królowi. Syn jego Grzegorz przybral nazwisko od miejscowosci i otrzymal potwierdzenie od króla Zygmunta III Wazy.

Osada podarowana Zaglobczykowi pozostala po rodzie, który wyginal calkowicie w okresie napadów tatarskich w latach 1503 i 1506. Spustoszyly one okolice uwozac jasyr, szczególnie w roku 1503. W roku 1506 tocza sie równoczesnie dwie bitwy: pod Kleckiem i pod Kopyla. Polaczone wojska Korony i Litwy zniszczyly wojska Gireja. Jasyr odbito, ale zaraza ostatecznie wyniszczyla okolice. W bitwie pod Kopyla dowodzila ksiezna Anastazja z Olelkowiczów i rozbija oddzialy tatarskie liczace ponad 5000 wojowników. Pod Kleckiem ksiaze Glinski wsparty jazda Sedziwoja Czarnkowskiego odniósl pelne zwyciestwo. Padlo okolo 8000 Tatarów, uwolniono z góra 30 000 jenców.

This pop-up window is part of the Rymaszewski genealogical website which can be retrieved by copying the following address into your internet browser.   http://www.rymaszewski.iinet.net.au